اشاره: چند روزی بیشتر از رزمایش بزرگ دریایی ولایت 90 در آب‌های دریای عمان و شمال اقیانوس هند نمی‌گذرد؛ رزمایشی که در آن، نیروی دریایی "راهبردی" ارتش جمهوری اسلامی ایران، برای اولین بار چنین حجم وسیعی از تجهیزات و یگانهای سطحی، زیرسطحی و پروازی خود را در وسعتی به اندازه 2میلیون کیلومتر مربع به کار گرفت.

این سطح از آمادگی سامانه‌های رزمی و پشتیبانی ارتش در عرصه دریاهای آزاد، نکته مهمی بود که شاید یکی از برجسته‌ترین اهداف برگزاری چنین رزمایشی به حساب می‌آمد.

نیروی دریایی بعنوان یک نیروی تجهیزات‌محور، نه تنها در حوزه طراحی و ساخت واحدها، بلکه حتی در زمینه تعمیرات نیز نیازمند توان علمی و تخصصی بالایی است.

امیر دریادار فرهاد امیری معاون تحقیقات و جهاد خودکفایی ارتش در گفتگویی تفصیلی با خبرنگار دفاعی خبرگزاری فارس، به گوشه‌هایی از توان سطحی و زیرسطحی نیروی دریایی پرداخت.

وی به عنوان کسی که سالهای زیادی از عمر خدمتی خود را در یگان‌های زیردریایی گذرانده و در بسیاری از پروژه‌های زیرسطحی نیز حاضر بوده، در بخش اول این گفتگو به موضوع توانمندی‌ها، تجهیزات و تاکتیکهای نبرد زیرسطحی پرداخت که این بخش از گفتگو تقدیم مخاطبین عزیز می‌شود.

قسمت دوم این مصاحبه با موضوع توانمندی‌های سطحی، در آینده نزدیک منتشر خواهد شد.
 
* بهترین زیردریایی‌های دیزل الکتریک دنیا در اختیار ایران است

معاون تحقیقات و جهاد خودکفایی ارتش در ابتدای این گفتگو با اشاره به سابقه بکارگیری یگان‌های زیرسطحی در ارتش، اظهار داشت: تا پیش از خرید زیردریایی‌های کلاس طارق، ما آشنایی چندانی با فرهنگ زیردریایی نداشتیم اما پس از تدبیری که صورت گرفت، اولین زیردریایی‌های کلاس طارق از روسیه خریداری شد که البته زیردریایی‌های مناسبی بودند و همین الان نیز جزو ساکت ترین و بهترین زیردریایی‌های دیزل الکتریک دنیا هستند که به نام "لکه سیاه" معروف شدند.

امیری با بیان اینکه امروز بیشترین تمرکز دشمنان خصوصا امریکایی‌ها بر توان زیرسطحی ما معطوف شده، افزود: بعد از ورود این زیردریایی‌ها ما چند کار را شروع کردیم که یکی از این موضوعات، مبحث تعمیرات بود.

معاون تحقیقات و جهاد خودکفایی ارتش یکی دیگر از موضوعات مهم در عرصه زیرسطحی را ورود به مباحث طراحی و ساخت زیردریایی عنوان کرد و گفت: از آنجا که ساخت زیردریایی یکی از پیچیده‌ترین تکنولوژی‌های دنیاست، این طبیعی بود که ما در ابتدا کار را با ساخت یگان‌های کوچکتر آغاز کنیم و بهمین خاطر بود که کار ساخت زیردریایی‌های میدجت کلاس غدیر را که از تناژ پایینی برخوردار است، شروع کردیم.

امیری با بیان اینکه هر یگان را باید متناسب با توانمندی‌هایش در یکی از حلقه‌های پدافندی بکار بگیریم، زیردریایی‌های غدیر را برای دفاع ساحلی، و مناطقی مثل شرق تنگه هرمز بسیار مناسب دانست و تصریح کرد: زیردریایی‌های بزرگ کلاس طارق نیز اصولا برای حضور در آب‌های عمیق است و محبوس کردن این زیردریایی‌ها در مناطقی مانند خلیج فارس اشتباه است.

* تکمیل زنجیره دفاع زیرسطحی با ورود زیردریایی‌های "فاتح" و "بعثت"

وی ادامه داد: با وجود زیردریایی‌های سبک کلاس "غدیر" و زیردریایی‌های سنگین کلاس "طارق"، ما نیازمند یک حلقه واصل میان این دو بودیم که برای این امر دو زیردریایی کلاس متوسط بومی با نام "فاتح" و "بعثت" تعریف شد و متخصصان ما در نیروی دریایی با توجه به شناختی که از زیردریایی‌های طارق دارند و تبحری که در ساخت زیردریایی‌های غدیر پیدا کردند، تلفیقی از این دو تجربه را در طراحی و ساخت این دو زیردریایی مورد استفاده قرار دادند.


معاون تحقیقات و جهاد خودکفایی ارتش افزود: البته تقسیم‌بندی زیردریایی‌ها بر حسب وزن در دنیا متفاوت است و برای مثال در کشور روسیه که دارای زیردریایی‌های غول‌پیکر و 11هزار تنی "تایفون" است، زیردریایی‌های 3هزار تنی کیلوکلاس، زیردریایی‌های کوچک به حساب می‌آید ولی در تقسیم بندی که ما در جمهوری اسلامی برای یگان‌های زیرسطحی داشتیم، یگان‌های کلاس طارق، یگان‌های بزرگ ومناسبی محسوب می‌شوند که فعلا بیشتر از آن را هم در برنامه نداریم. یگان‌های میدجت کلاس غدیر، یگان‌های کوچک و برای یگان‌های متوسط نیز دو نوع زیردریایی کلاس فاتح و بعثت تعریف شدند که با این چهار نوع زیردریایی، حلقه پدافندی و آفندی ما در زیر سطح کامل می‌شود.


* زیردریایی‌های ساکت ایران در کمین ناوهای هواپیمابر آمریکا در خلیج فارس

وی با تاکید بر اینکه البته توان زیردریایی تنها به تسلیحات و تجهیزات آن نیست، به موضوع تاکتیک‌های نبرد زیرسطحی به عنوان یک مبحث مهم اشاره کرد و گفت: برای مثال اگر یک زیردریایی معمولی در همین خلیج فارس بتواند به کف بنشیند، بدترین تهدید برای دشمن خواهد بود و یکی از ترس‌های آمریکایی‌ها هم همین است چراکه زیردریایی‌های ما به پوشش‌هایی مجهز هستند که هم صوت را از خود بیرون نمی‌دهند و هم صوتی که از طرف سونار بیاید را برنمی‌گردانند.

معاون تحقیقات و جهاد خودکفایی ارتش خاطرنشان کرد: وقتی این زیردریایی در کف می‌نشیند براحتی می‌تواند یک ناو هواپیمابر که از نزدیکی‌اش می گذرد را هدف گیری و مورد اصابت قرار بدهد.

* زیردریایی‌های ایران قابل کشف از سوی شناورهای سطحی و زیرسطحی دشمن نیستند

امیری نوع انتشار امواج صوتی درون آب را یکی ازموهبت‌های خدادادی در عرصه دریا عنوان کرد و گفت: وقتی امواج الکترومغناطیس از یک رادار منتشر می‌شود، به صورت مستقیم حرکت کرده، به هدف می خورد و بر می گردد اما این موضوع در زیر آب به گونه ای دیگر است که با شناخت آب و پارامترهایی نظیر عمق، میزان شوری، فشار و.. می‌توان به آن رسید.

وی ادامه داد: زیردریایی های ما به این توان رسیده اند که می‌توانند به گونه ای در عمق دریا قرار بگیرند که کشتی‌ها و زیردریایی های دشمن را ببینند بدون اینکه از طرف آنها دیده شوند.

معاون تحقیقات و جهاد خودکفایی ارتش با اشاره به موضوع "زمین مجازی" که به علت علت شوری آب در لایه‌های مختلف دریا صورت می گیرد، اظهار داشت: بهترین و خاص‌ترین این شرایط، در خلیج فارس و تنگه هرمز است و اگر ما اینها را خوب بشناسیم، پیشرفته‌ترین زیردریایی‌ها هم از پس ما برنمی‌آیند.

* دو تحلیل از علت انفجار زیردریایی کورسک روسیه

امیری در بخش دیگری از گفتگوی خود با فارس به موضوع نوآوری در سیستم اژدرها اشاره کرد و با ذکر یک نمونه خارجی افزود: 6-5 سال قبل در دریای بارنس در نزدیکی نروژ زیردریایی کورسک روسیه دچار مشکل شد که دو تفسیر برای آن متصور است.

وی ادامه داد: اولین تفسیر مربوط به وجود ئیدروژن بود که یکی از تهدیدات زیردریایی‌ها به حساب می‌آید. در واقع در زیردریایی‌های دیزل الکتریک که دارای باطری‌های سرب‌اسیدی هستند، این باطری‌ها در حالت عادی وقتی شارژ و دی شارژ می‌شوند، شروع می‌کنند به متصاعد کردن ئیدروژن که این ئیدروژن باید در اجاق‌های ئیدروژن‌سوز سوزانده و دفع شود. اگر در اینجا مشکلی پیش بیاید و حجم ئیدروژن در فضای بسته از 3 درصد بیشتر شود، کوچکترین جرقه کافی است تا انفجار ایجاد کند.

معاون تحقیقات و جهاد خودکفایی ارتش خاطرنشان کرد: همین اتفاق برای زیردریایی کیلوکلاس هندی رخ داد که هندی‌ها آن را سوار کشتی کرده و برای تعمیر به روسیه بردند.

امیری افزود: مشکل احتمالی دیگر مربوط به وجود اکسیژن در اژدرها بود چراکه یک سری از اژدرها، اکسیژن مایع صد در صد را به عنوان سوخت درون خود ذخیره می‌کنند. این اکسیژن در دپوهای موشک و اژدر کاملا کنترل می‌شود تا به هیچ وجه نشت نداشته باشد اما وقتی وارد زیردریایی می‌شود به علت جابجایی یا ضربه خوردن ممکن است نشت کند.

وی تصریح کرد: نشت ئیدروژن خالص کافی است در کنار روغن یا مواد چربی قرار بگیرد تا تولید انفجار ‌کند.

معاون تحقیقات و جهاد خودکفایی ارتش افزود: از آنجایی که خود روس ها اطلاعاتی در این زمینه بروز ندادند، این دو نقل برای انفجار در زیردریایی کورسک متصور است اما در هر صورت این مشکل باعث غرق زیردریایی و کشته شدن کلیه نفرات آن شد.